8. bin yıllık tarihe sahip Tarsus’un kuşkusuz gizli kalmış birçok değeri vardır. Bunlar arasında Çatalburun av köpekleri belki de hala yaşayan bir örnek olması açısından oldukça değerlidir. Daha çok avcılar tarafından tanınan bu ırk yalnız Tarsus’un değil, aynı zamanda ülkemizin de önemli gen rezervlerinden birini oluşturmaktadır. Ne yazık ki bugüne kadar standartlarının ortaya konmaması nedeniyle literatürdeki yerini alamamıştır. Tarsus için bir eksiklik olarak görülen bu noktayı bir nebze gidermek üzere, Ümit R. Dinçer’in beş yılı aşan kapsamlı çalışması ele alınmış ve Berdan Tarih ve Kültür Varlıklarını Koruma Vakfı tarafından yayınlanmıştır. Berdan Vakfının kentsel ve sosyal sorumluluk projeleri kapsamında sunulan bu çalışmada birinci amaç, Çatalburun ırkının tanınması, araştırılması ve korunmasıdır. Ancak bu sıcak kanlı, itaatkâr, avı çabuk öğrenen, üstelik avdan zevk alan üstün köpek cinsini Tarsuslulara biraz daha yaklaştırmak da hedefler arasındadır.
Temel Özellikleri
Munis, sevecen ve itaatkar köpekler. Sahiplerinin sözünden çıkmıyor, efendilikleri ile biliniyorlar. Ama ortak bir dertleri var: Sanki tam ortadan ikiye bölünmüş gibi duran, çirkin mi çirkin burunları. Bu yüzden de onlara "Çatalburun" deniyor. Bu kusurları aynı zamanda en büyük avantajları. Bu sayede sanki iki burunları varmış gibi daha iyi koku alıyorlar, çirkinlikleri onları diğer bütün köpeklerden üstün kılıyor.
Neler Yaparlar?
Uzun süre sakin kalabilmeleri Çatalburunları mükemmel av arkadaşları yapıyor. Ancak hem yerde, hem de havada koku sürebilme yetenekleri, gözlerinden okunan zekalarıyla birleşince Çatalburunlar sadece av köpeği değil aynı zamanda ideal narkotik, arama-kurtarma ve polis köpeği (K9) adayı yapıyor. Durumun farkına varan Emniyet Genel Müdürlüğü Ankara Gölbaşı’ndaki köpek eğitim tesislerinde artık Çatalburunları eğitiyor.
Ferma, Tarsus Çatalburun köpeklerince iki şekilde yapılmaktadır. Erkeklerin %89,18'i donarak ferma yapmakta, %86,48'i ayak kaldırarak ferma yapmaktadır. Hem ayak kaldırarak hemde donarak ferma yapan erkek sayısı %75,67'dir. Dişilerde ferma hareketi ise %88'inde donarak, %80'inde ayak kaldırarak yapılmaktadır. Dişilerin her iki ferma şeklini gösterme oranı ise %68'dir. Hem dişi hem erkek bireylerin tamamı her iki ferma şeklinden birini mutlaka yapmaktadır.
İncelenen çatalburunların genelinde ev halkının dışındaki insanlarla da ve özellikle çocuklarla hemen samimi tavırlar geliştirdikleri gözlemlenmiştir. Çocuklarla oynamayı sevmeleri bu ırkın hasta çocuklarla ilgili rehabilitasyon kapsamında kullanılabileceğini göstermektedir. Dişi ve erkeklerin geneline bakıldığında %90'ının üzerinde çocuklarla iyi ilişkiler kurdukları belirlenmiştir.
Kökeni
Çatalburun av köpekleri Tarsus ve civar köylerde uzun yıllardır av köpeği olarak besleniyor. Sayılarının bugün itibarıyla yaklaşık 300 civarında olduğu tahmin ediliyor. Bölgede ve ülkemiz genelinde "Çatalburun" denilirken, yurtdışında "Turkish Pointer" olarak tanınıyor. Halkımız tarafından yapılan bilinçsiz çiftleştirmeler sonucunda orijinalliğini kaybetmiş olan “Tarsus Çatalburun” köpeğinin ırk ıslahı ile ilgili olarak literatür ve bilimsel kaynak araştırmaları ve gen etütleri yapılmış, İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi ve Tarsus Belediyesi ile koordineli çalışmalar neticesinde Türkiye’deki orijinale en yakın örnekleri tespit edilip toplanarak bir damızlık kolonisi oluşturulmuştur. Bu çalışma ile bilinçli ve bilimsel çiftleştirmeler sonucunda orijinal Çatalburun ırkı köpek elde etmek hedeflenmiştir. Bir Türk köpeği olan Çatalburun ırkı köpeğin dünya bilim çevrelerine tanıtılması, ayrıca Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı çalışmalarıyla dünya köpek ırkları literatürüne “Türk ırkı Tarsuslu Çatalburun” köpeği şeklinde bilimsel adıyla kabul ettirilmesi planlanmaktadır.
Çatalburun av köpekleri Tarsus ve civar köylerde uzun yıllardır av köpeği olarak besleniyor. Sayılarının bugün itibarıyla yaklaşık 300 civarında olduğu tahmin ediliyor. Bölgede ve ülkemiz genelinde "Çatalburun" denilirken, yurtdışında "Turkish Pointer" olarak tanınıyor. Halkımız tarafından yapılan bilinçsiz çiftleştirmeler sonucunda orijinalliğini kaybetmiş olan “Tarsus Çatalburun” köpeğinin ırk ıslahı ile ilgili olarak literatür ve bilimsel kaynak araştırmaları ve gen etütleri yapılmış, İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi ve Tarsus Belediyesi ile koordineli çalışmalar neticesinde Türkiye’deki orijinale en yakın örnekleri tespit edilip toplanarak bir damızlık kolonisi oluşturulmuştur. Bu çalışma ile bilinçli ve bilimsel çiftleştirmeler sonucunda orijinal Çatalburun ırkı köpek elde etmek hedeflenmiştir. Bir Türk köpeği olan Çatalburun ırkı köpeğin dünya bilim çevrelerine tanıtılması, ayrıca Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı çalışmalarıyla dünya köpek ırkları literatürüne “Türk ırkı Tarsuslu Çatalburun” köpeği şeklinde bilimsel adıyla kabul ettirilmesi planlanmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder